Էքզյուպերի ՓՈՔՐԻԿ ԻՇԽԱՆԸ

Հինգերորդ օրը բացահայտեցի փոքրիկ իշխանի կյանքից ևս մի գա□տնիք, ու դարձյալ գառնուկի շնորհիվ: Առանց որևէ նախաբանի, նա ինձ մի անսպասելի հարց տվեց, որը, երևի, երկար մտորումների արդյունք էր:

— Եթե գառնուկը թփեր է ուտում, ուրեմն ծաղիկներ է՞լ  (ուտել):
— Ոչխարն ուտում է ամեն ինչ:
— Հա՞, նույնիսկ փշո՞տ ծաղիկներ:
— Բա փշերն ինչի՞ համար են:
Ես չգիտեի: Այդ պահին ես շատ էի զբաղված. փորձում էի դուրս քաշել շարժիչի մեջ լռված հեղույսը: Եվ շատ անհանգիստ էի, որովհետև օդանավիս անսարքությունն ավելի ու ավելի վտանգավոր էր դառնում, իսկ օր օրի պակասող խմելու ջուրը նշան էր, որ վեր□ը լավ չի լինելու:
— Բա փշերն ինչի՞ համար են:
Փոքրիկ իշխանն իր տված հարցերը երբեք անպատասխան չէր թողնում: Փչացած հեղույսի պատճառով տրամադրությունս ընկել էր, և ես հենց այնպես պատասխանեցի.
— Փշերը ոչ մի բանի պետք չեն, փշերի օգնությամբ ծաղիկներն ընդամենը արտահայտում են իրենց չարությունը:
— Ի՜նչ ես ասում…
Եվ  փոքր-ինչ լռելուց հետո  մի տեսակ հիշաչարությամբ նետեց.
— Չե՛մ հավատում: Ծաղիկները թույլ են: Եվ շատ միամիտ են: Նրանք ամեն կերպ (փորձել) համար□ակ երևալ: Նրանց թվում է, թե իրենց փշերով կարող են բոլորին վախեցնել:
Ես ոչինչ չպատասխանեցի: Այդ պահին միտքս ուրիշ տեղ էր. «Եթե հեղույսը դուրս չեկավ, մուրճով կխփեմ ու ջար□ելով կհանեմ»: Փոքրիկ իշխանը նորից մտքերս իրար խառնեց.
— Եվ դու կարծում ես, թե ծաղիկները…
— Չէ՛, չէ՛: Ես ոչինչ չեմ կարծում: Ես քեզ հենց այնպես ասացի: Հիմա լուրջ գործով եմ զբաղված:
Նա ապշած ինձ նայեց.
— Լուրջ գո՜րծ:
Փոքրիկ իշխանը (նայել) ձեռքիս մուրճին, քսայուղի մեջ թաթախված մատներիս և այն առարկային, որի վրա կռացել էի, և որը նրան չափազանց տգեղ էր թվում:
— Այնպես ես խոսում, կարծես մեծահասակ լինես:
Այդ խոսքերից մի քիչ (ամաչել): Իսկ նա շարունակեց անողոք շեշտով:
— Չեղա՛վ, դու ամեն ինչ շփոթում ես…Դու խառնում ես ամեն ինչ:
Նա իսկապես շատ էր բարկացել: Քամին խաղում էր նրա ոսկեգանգուր մազերի հետ:
Ես մի մոլորակ գիտեմ որտեղ մորեգույն դեմքով մի մարդ է ապրում: Նա ոչ մի անգամ ծաղկից հոտ չի քաշել: Ոչ մի անգամ աստղերին չի նայել: Երբեք ոչ մեկի չի սիրել: Նա միշտ զբաղված է եղել թվեր գումարելով: Եվ ամբողջ օրը քեզ նման անընդհատ նույն բանն է կրկնում. «Ես լո՜ւրջ մարդ եմ, ես լո՜ւրջ մարդ եմ», և գոռոզությունից փքվում է: Բայց նա մարդ չէ, նա սո՛ւնկ է:
— Ի՞նչ է:
— Սո՛ւնկ է:
Փոքրիկ իշխանը զայրույթից գունատվել էր:

1.Տեքստի չորս բառերում տառի փոխարեն վանդակ է դրված, դու՛րս գրիր այդ բառերը՝ լրացնելով բաց թողած տառերը: (1 միավոր) գաղտնիք վերջը համարձակ ջարդելով

2.Ի՞նչ է նշանակում անհանգիստ բառը. (1 միավոր)

ա/հանգիստ չունեցող
բ/անհամբեր
գ/անընդհատ աշխատող
դ/անընդհատ հանգստացող

3.Գրի՛ր տրված բառերի հականիշները. (1 միավոր)

ա/վտանգավոր — անվտանգ
բ/չարություն — բարություն
գ/թույլ  — ուժեղ
դ/ տգեղ —սիրուն

4.Տրված բառերից որի՞ դիմաց է սխալ նշված նրա տեսակը. (1միավոր)

ա/վտանգավոր — ածանցավոր
բ/անպատասխան- ածանցավոր
գ/մուրճ- ածանցավոր
դ/հաստափոր-բարդ

5.Տրված գոյականների /առարկա ցույց տվող բառերի/ դիմաց գրի՛ր դրանց հոգնակին, օրինակ՝ քար-քարեր, սեղան-սեղաններ
(1 միավոր)

ա/ծաղիկ  —ծքղիկներ
բ/իշխան  —իշխաններ
գ/քամի  — քամիներ
դ/փուշ  —փշեր

6.Դու՛րս  գրիր տեքստում փակագծերի մեջ  դրված բայերը/ գործողություն ցույց տվող բառեր/  և  դիմացը գրի՛ր անհրաժեշտ ձևերը  (համապատասխանեցրո՛ւ տեքստին): (1 միավոր) կուտեն, նայում էր, ամաչեց։

7.Տեքստից դուրս գրի՛ր մեկական պատմողական և  հարցական նախադասություն: (1 միավոր)

Բա փշերն ինչի՞ համար են:

Հինգերորդ օրը բացահայտեցի փոքրիկ իշխանի կյանքից ևս մի գաղտնիք, ու դարձյալ գառնուկի շնորհիվ:

8.Տեքստում ընդգծված նախադասության մեջ դի՛ր բաց թողած կետադրական նշանը: (1 միավոր)

Ես մի մոլորակ գիտեմ, որտեղ մորեգույն դեմքով մի մարդ է ապրում:

9.Ինչո՞ւ էր անհանգստացած Փոքրիկ իշխանը. (0,5 միավոր)

ա/որ ոչխարը կարող էր ուտել իր միակ ծաղկին:
բ/որ  ինքնաթիռի շարժիչը անսարք էր:
գ/որ քամի էր:
դ/որ ինքնաթիռները թռչում են:

10.Հեղինակը Փոքրիկ իշխանի ո՞ր խոսքերից ամաչեց: (0,5 միավոր) — Այնպես ես խոսում, կարծես մեծահասակ լինես:

11.Փոքրիկ իշխանի կարծիքով ̀ ծաղիկների փշերն ինչի՞ համար են: (1 միավոր) :

Ծաղիկները թույլ են: Եվ շատ միամիտ են: Նրանք ամեն կերպ փորձում են համարձակ երևալ: Նրանց թվում է, թե իրենց փշերով կարող են բոլորին վախեցնել:

12.Ինչո՞ւ էր փչացել օդանավի շարժիչը: (1 միավոր)

Շարժիչի մեջ լռվել էր հեղույսը:

Խնդիրներ մնացորդով բաժանման վերաբերյալ

Դասարանական առաջադրանքներ
1․Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 10 է, թերի քանորդը՝ 7,
մնացորդը՝ 4։     74:10=7(4)    10×7+4=74
2․Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 21 է, թերի քանորդը՝ 5,
մնացորդը՝ 11։   115:21=5(11)     21:5=105  105+11=115
3․ Տպարանում տպագրվել է 500 գիրք։ Եթե այդ գրքերը փաթեթավորեն 30-ական, ապա
քանի՞ փաթեթ կստացվի, և որքա՞ն գիրք կավելանա։  500:30=16(20)
4․ Պահեստում կար 153լ հյութ։ Երբ այն լցրին 5լ տարողությամբ տուփերի մեջ, վերջին
տուփն ամբողջությամբ չլցվեց։ Քանի՞ տուփ լցվեց ամբողջությամբ։ Քանի՞ լիտր հյութ
լցվեց վերջին տուփի մեջ։ 30(3)
5․ Ի՞նչ ամենամեծ մնացորդ կարող է ստացվել բնական թիվը
5-ի բաժանելիս։ 4
6․ Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը բաժանվում է 5-ի և 10-ի։ 10
7․ Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը 5-ի և 10-ի բաժանելիս ստանում ենք 2 մնացորդ։ 12

Տնային առաջադրանքներ
1․Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 17 է, թերի քանորդը՝ 2,
մնացորդը՝ 5։  17×2+5=39

2․Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 101 է, թերի քանորդը՝ 7,
մնացորդը՝ 2 ։  101×7+2=709
3․Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 53 է, թերի քանորդը՝ 3,
մնացորդը՝ 25։    53×3+25=184
4․ Դպրոցի 165 աշակերտ պետք է մեկնի ճամփորդության: Ամենաքիչը քանի՞ ավտոբուս
է անհրաժեշտ պատվիրել, եթե մեկ ավտոբուսը կարող է տեղափոխել 24 սովորողի: 24×7=168

  1. Երբ տատիկը իր մոտ եղած 38 կոնֆետը փորձեց հավասարաչափ բաժանել 5

թոռնիկներին, մի քանի կոնֆետ ավելացավ: Քանի՞ կոնֆետ ստացավ թոռնիկներից
յուրաքանչյուրը, և քանի՞ կոնֆետ ավելացավ: 38:5=7(3)
6․ Ի՞նչ ամենամեծ մնացորդ կարող է ստացվել բնական թիվը
19-ի բաժանելիս։ 18
7․ Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը 9-ի և 6-ի բաժանելիս ստանում ենք 4 մնացորդ։ 9×2+4=22   22:6=3(4)

The Earth

 

Տեքստից դուրս գրեք ածականները, օրինակ՝ beautiful, big, small, full, different, warm, cold, largest, large, lot, long

Անծանոթ բառեր

field-դաշտ

mountain-սար

hill-բլուր

wonder-հրաշք

different-տարբեր

plant-բույս

grow-աճել,

large-ընդարձակ, մեծ

country-երկիր

shine-փայլել

language-լեզու

east-արևելք

west-արևմուտք

long- երկար

 

Adjective

big-bigger the biggest

small-smaller — the smallest

fat — fatter — the fattest

beatiful — more beatiful

the most beautiful

comforte — more  comfotable

good-better — the best

bad-worse-the worst

Ածական՝ Adjective

Ածականները լինում են

պարզ /big, small/

բարդ /beautiful, interesting/

Պարզ ածականների համեմատության և գերադրական աստիճանները կազմում ենք բառին ավելացնելով -er- և -est, օրինակ՝

big- երկար bigger -ավելի երկար the biggest-ամենաերկար

small-փոքր smaller-ավելի փոքր the smallest-ամենափոքր

hot -շոգ hotter-ավելի շոգ hottest-ամենաշոգ

long-երկար longer-ավելի երկար longest-ամենաերկար

Եթե բառը վերջանում է -y- տառով և -y- տառին նախորդում է ձայնավոր, ապա ոչ մի փոփոխություն տեղի չի ունենում, իսկ եթե վերջանում է y- տառով, որին նախորդում է բաղաձայն, ապա y–ը դառնում է -i- նոր ավելանում է -er- և -est, օրինակ՝

easy-հեշտ, easier-ավելի հեշտ easiest- ամենահեշտ

happy -երջանիկ happier-ավելի երջանիկ, happiest- ամենաերջանիկ

Բառավերջի -e-ն սղվում է -er- և -est վերջավորություններից առաջ, օրինակ՝

brave -քաջ braver-ավելի քաջ, bravest-ամենաքաջ

Բարդ ածականները կազմվում են more most բառերի օգնությամբ, օրինակ՝

beautiful- գեղեցիկ more beautiful- ավելի գեղեցիկ, the most beautiful-ամենագեղեցիկ

comfortable- more comfortable- the most comfortable

Կան նաև բացառություններ

good- լավ better- ավելի լավ the best- ամենալավ

bad – վատ worse- ավելի վատ the worst- ամենավատ

Օրինակներ՝

She is more beautiful than her friend. նա ավելի գեղեցիկ է, քասն իր ընկերը։

It is the biggest chair. Սա ամենամեծ աթոռն է։

Her room is smaller than her brother’s room. Իր սենյակը ավելի փոքր է, քան իր եղբոր սենյակը։

 

Долгожданная пора

Больше других времен года я люблю весну. И это не удивительно. Весна дарит мне чувство радости, грядущих перемен, особое весеннее настроение.

Первые лучи весеннего солнца говорят, что прошла долгая и трудная зима, не будет больше трескучих морозов, метелей и снежных заносов, настало новое удивительное и радостное время. Дыхание весны ощущается во всем. Она пробуждает еще спящую природу к новой жизни. Греет солнце, тает снег, звенит капель, бегут быстрые ручьи. Все вокруг ликует и поет, радуясь приходу весны. Особенно люблю я слушать хор весенней капели. Это поразительная и не сравнимая ни с чем музыка, созданная природой, уставшей от долгой зимы.

Ночью холодно и морозно, зима не уходит и не сдается без боя. Зато днем весна все больше вступает в свои права. Все меньше становится снега, птицы поют и звонко щебечут, приветствуя весну. Деревья уже просыпаются от зимнего сна. На их ветвях набухли почки, готовы показаться первые листочки. Даже весенний ветер не похож на зимний. Он, хоть еще холодный, но ласковый и пахнет весной.

Для всей природы весной наступает пора обновления. Нужно только очутиться в весеннем лесу, чтобы увидеть, как вокруг пробуждается природа. Легкость и радость здесь ощущается во всем. Первые ласковые солнечные лучи освещают освободившуюся от снега и льда землю. Солнечные зайчики радостно скачут между просыпающимися от зимнего сна деревьями. А на проталинах уже появляются первые весенние цветы. Это подснежники. Еще местами земля покрыта талым темным снегом, а эти маленькие и нежные синие цветочки уже пробиваются к свету и теплу, радуя глаз яркими красками. Они упорно тянутся к солнцу даже сквозь прошлогодний снег.

Подснежники появляются на полянах так дружно, что кажется, будто на земле лежит кусочек голубого весеннего неба. Не хочется срывать такие цветы, ими можно только любоваться.

Поистине, весна – самая долгожданная пора. И она непременно приходит вслед за дождливой осенью и холодной, морозной, бесконечной зимой.

Задание 1. Выделенные прилагательные поставьте в форму единственного числа и напишите словосочетания с ними словосочетания. Например:

голубого — голубой, голубая, голубое

голубой вагон, голубая шаль,  голубое небо

особое- особый. особая,  

особое предложение , особый случай. особая кофта

Первые — первый, первая, первое.

первый урок, первая школа, первое соревнование

трудная,  трудный, трудное.

трудная робота, трудный урок, трудное задание

трескучих морозов — трескучий, трескучая, трескучое 

трескучий лёд, трескучая ваза, трескучое стекло

 снежных — снежный, снежная, снежное

снежный город, снежная королева, снежное королевство.

новое удивительное — новый удивительный, новая удивительная

радостное -радостная, радостный.

радостное солнце, радостная погода, радостный дождь.

спящую, спящая, спящий.

спящая красавица, спящий дракон

новой, новая, новый

новая одежда, новый год.

быстрые, быстрая, быстрый

быстрая черепаха, быстрый волк.

уставшей, уставшая, уставший.

уставшая девочка, уставший мальчик,

долгой, долгий, долгая.

долгий год, долгая дорога.

зимний. зимняя, зимний.

зимняя дорога, зимний холод,

холодный, холодная,

холодный ветер, холодная зима.

ласковый, ласковая,

ласковый котик, ласковая зайка.

солнечные, солнечная.

солнечные зайчики, солнечная страна.

маленькие, маленькая.

маленькие мальчики, маленькая девочка.

нежные, нежная.

нежные цветы, нежная вата.

голубого, голубая.

голубое небо, голубая луна.

дождливой, дождливая.

дождливой осенью, дождливая погода.

 

Задание 2. Выбери одно из картин и подготовься описать их, используя, как можно больше слов признаков.

Здесь есть большая речка много снега, лёд и много-много берёз, солнышко светит.

Ռոդարի. Երիտասարդ խեցգետինը

  1. Գրությամբ ու արտասանությամբ տարբերվող բառերը, օրինակ երբ- փ լսում ենք, բ գրում       առաջ-չ, մեջ-չ, հոգնում-ք, երբ-փ, արդեն-թ, անդամների-թ, առջև-չ, խելքդ-տ, գլուխդ-տ, եղբայրներիդ-պ,տ, համբուրեց-փ, աշխարհ-հ, երրորդը-թ,    խորհրդի-թ, շնորհակալ-հ, երջանկության-չ։
  2. Դուրս գրիր ածանցավոր բառեր, առանձնացրու ածանցները, այդ ածանցներով կազմիր նոր բառեր, օրինակ` երջանկություն, -ություն- բարություն, սովորություն,    չկարողանամ-չ, չտես, չուզող, երջանկության-ության, ճշմարտության, հաջողության,     խեցգետնուկը-ուկ, ծերուկ, գառնուկ, արջուկ։

1. Թվարկիր այս պատմության հերոսներին: Յուրաքանչյուրին բնութագրիր մեկ դիպուկ բառով: Եղբայրներ, մայրիկ, հայրիկ և գորտեր։

Խեցգետինը-երիտասարդ,եղբայրները- ետ քայլող,սովորական, մայրիկը -հուզված, հայրիկը -խիստ, գորտերը-բամբասկոտ, ծեր խեցգետինը-տխուր։

2. Բացատրիր հետևյալ միտքը՝ ամեն ինչ էլ կարելի է սովորել, եթե շատ ուզես: Եթե շատ ուզես, կարող ես անել։

3. Շարունակիր պատմությունը, մտածիր ու գրիր, թե հետո ինչ եղավ խեցգետնի հետ: Պատմությունդ վերնագրիր, տեղադրիր բլոգում:

Խեցգետինը սովորում է երգել

Խեցգետինը երկար ճանապարհ անցավ և տեսավ, որ իր նման մի խեցգետին կա, որը քայլում է առաջ։  Նրանք տարիներով ընկերություն էին անում։ Մի օր նրանք նայեցին հեռուստացույցով մի երգ, նրանց դուր եկավ և նրանք սկսեցին երգել։

Թիվը գտնելը, երբ հայտնի է նրա մասը

  1. Գտիր այն թիվը, որի

Օր. 1/2 մասը 30  է   

30×2=60                  

1/4 մասը 164 է 164×4=656

1/100 մասը  3000  է 3000×100=300000

1/4  մասը 20 է 20×4=80

1/8 մասը 12 է 12×8=96

1/10 մասը 16 է 10×16=160

1/40 մասը 1 է 40×1=40

2. Թվի 1/4 մասը 60 է։ Ո՞րն է այդ թիվը։ 240

3. Անահիտը գնել էր 800գ  շաքարավազ, որի 1/2 մասն օգտագործեց  թխվածքաբլիթ պատրաստելու համար։ Որքա՞ն շաքարավազ օգտագործեց  թխվածքաբլիթի  համար։ 800:2=400

4. Դավիթը տնից դպրոց հասնելու համար պետք է անցնի  500մ ճանապարհ։ Ճանապարհի  1/5  մասը անցնելուց  հետո քանի՞ կիլոմետր կմնա նրան դեռ անցնելու։ 500:5=100    500-100=400   400մ=4/10կմ

5. Թվի 1/2 մասը հավասար է 40-ի: Ինչի՞ է հավասար այդ թվի 1/8 մասը:  40×2=80  80:8=10

6. Ամբողջ ճանապարհի 4/ 9 մասը անցնելուց հետո ո՞ր մասը կմնա անցնելու։ 9-4=5  5/9

7. Ամբողջ ճանապարհի 2/ 5 մասը անցնելուց հետո ո՞ր մասը կմնա անցնելու։ 5-2=3  3/5

Ինչո՞ւ է նապաստակը ձմռանը փոխում գույնը՝ սպիտակում

Երբ աշունը գալիս է , և օրերը կարճանում են, իսկ եղանակը՝ ցրտում, լեռնային նապաստակը սկսում է փոխել իր ամառային շագանակագույն մորթին  ձմեռային սպիտակ հանդերձանքով:    Եղանակի և ցերեկային ժամերի տևողության փոփոխության  պատճառով,նապաստակի մարմնում ձևավորվում են որոշ հորմոններ, որոնց ազդեցության տակ նոր մազեր են աճում։ 3 ամսից նապաստակը դառնում է շլացուցիչ սպիտակ, և միայն ականջների ծայրերը սև են։ Ձյունածածկ տեղանքում նապաստակի ձմեռային սպիտակ մորթին լավ քողարկում է ։ Աշնանը նապաստակի բաճկոնը նկատելիորեն երկարում է, հատկապես որովայնի և ներբանների վրա։ Այս «դահուկները» պաշտպանում են թաթերը ցրտից և հեշտացնում են ձյան միջով շարժվելը՝ ավելի արագ, քան լուսանները, աղվեսներն ու գայլերը, որոնք նապաստակ են որսում:

Նապաստակը սնվում է ձյան տակից դուրս ցցված բողբոջներով և ճյուղերով։ Երբ գալիս է մարտը, նապաստակը նորից թափում է մազը և աստիճանաբար դառնում մոխրագույն-դարչնագույն՝ հարմարվելով գարնանային լանդշաֆտին: